Jaki odwiert do pompy ciepła sprawdzi się najlepiej w polskich warunkach gruntowych?

Gruntowe pompy ciepła to rozwiązanie, które stale zyskuje na znaczeniu w Polsce – głównie ze względu na stabilność działania i wysoką efektywność przez cały rok. Skuteczność instalacji w dużym stopniu zależy od dolnego źródła, a więc od rodzaju i głębokości odwiertu. Właściwe dopasowanie wymiennika gruntowego nie jest jedynie kwestią techniczną – decyduje o kosztach, trwałości i wydajności całego systemu. Czy polskie warunki gruntowe faworyzują konkretne rozwiązania? W dalszej części wpisu przedstawiamy odpowiedź opartą na badaniach geologicznych, doświadczeniach branżowych i praktyce inwestycyjnej.

Gruntowe pompy ciepła – jak działają i co mają wspólnego z odwiertami?

Pompa ciepła typu gruntowego pozyskuje energię zmagazynowaną w ziemi. Istotny element stanowi wymiennik ciepła umieszczony w gruncie – to on odbiera energię i przekazuje ją do obiegu grzewczego w budynku. Można zastosować wymiennik poziomy, rozprowadzony płytko pod powierzchnią działki lub pionowy – wykonany jako odwiert o głębokości sięgającej nawet 150 metrów. To ile odwiertów do pompy ciepła będzie potrzebne i jaką osiągnie ona głębokość, zależy od przewodnictwa cieplnego gruntu, zapotrzebowania budynku i technologii użytej w instalacji. Dolne źródło powinno zapewniać równowagę między dostępną energią a wymaganiami energetycznymi domu – w przeciwnym razie system przestaje działać efektywnie, a koszt odwiertu do pompy ciepła wzrasta, nie przynosząc proporcjonalnych korzyści.

Rodzaje odwiertów pod pompy ciepła: poziome vs. pionowe

Poziome kolektory gruntowe

Instalowane na głębokości 1,2–1,5 m, wymagają dużej powierzchni – co najmniej trzykrotnie większej niż powierzchnia ogrzewana. Są bardziej narażone na sezonowe wahania temperatury i nie sprawdzają się na działkach o ograniczonym metrażu. Ich skuteczność zależy w dużym stopniu od struktury i wilgotności gruntu – najlepiej działają w podłożach gliniastych, stale nawodnionych.

Pionowe odwierty pod pompy ciepła

Nie potrzebują rozległej działki. Sondy rurowe prowadzi się w głąb ziemi – tam, gdzie temperatura utrzymuje się na stałym poziomie przez cały rok. To rozwiązanie, choć wymaga większego nakładu pracy i sprzętu, zapewnia wyższą wydajność oraz stabilność działania przez cały rok. Zwłaszcza w miastach i na terenach z ograniczoną przestrzenią pozwala uniknąć kompromisów.

Jakie warunki gruntowe występują w Polsce i co z tego wynika?

Na większości terytorium Polski podłoże sprzyja wykonaniu pionowych odwiertów. Przeważają grunty gliniaste, piaszczyste i morenowe – o przewodnictwie cieplnym mieszczącym się w przedziale umożliwiającym skuteczne działanie sond pionowych. Regiony północno-wschodnie (Podlasie, Mazury) wyróżniają się szczególnie korzystnymi parametrami – występują tam formacje o wyższej gęstości i zdolności akumulacji ciepła. W takich warunkach pionowy wymiennik ma przewagę nie tylko techniczną, ale i ekonomiczną. Prawidłowo wykonany odwiert pozwala uzyskać przewidywalną moc grzewczą przez cały sezon, bez względu na zmiany pogody.

Optymalna liczba i głębokość odwiertów pod pompy ciepła

Najczęściej w przypadku domu jednorodzinnego wykonuje się 1–2 odwierty o głębokości od 90 do 130 metrów. Dla budynku o zapotrzebowaniu grzewczym na poziomie 10 kW wymagane może być nawet 200 metrów łącznej głębokości odwiertów. Przybliżona wartość mocy możliwej do pozyskania z jednego metra pionowej sondy wynosi 40–60 W, w zależności od gruntu. Dokładne parametry zależą od badań geotechnicznych – bez nich nie sposób oszacować, ile odwiertów do pompy ciepła będzie rzeczywiście potrzebne i jakiej głębokości. Uogólnienia prowadzą do przewymiarowania lub niedoszacowania systemu – a to oznacza niepotrzebne koszty lub spadek wydajności.

Więcej na temat doboru liczby i głębokości odwiertów pod pompę ciepła można przeczytać w osobnym wpisie: Odwierty pod pompę ciepła — ile wykonać i jak głęboko?

Potrzebujesz instalacji centralnego ogrzewania?

Realizujemy kompleksowe usługi w zakresie instalacji Twojej hydrauliki centralnego ogrzewania. Zaufaj profesjonalistom.

Sprawdź zakres usług

Skontaktuj się z nami

Cena odwiertu do pompy ciepła – z czego wynika i jak ją oszacować?

Cena pojedynczego odwiertu zależy od szeregu czynników wpływających zarówno na trudność wykonania, jak i na parametry techniczne całej instalacji. Do najważniejszych należą:

• głębokość odwiertu – większa głębokość to wyższy koszt wykonania i materiałów,
• typ gruntu – twarde skały lub warstwy niejednorodne zwiększają czas i koszt wiercenia,
• technologia instalacji – m.in. typ sondy, średnica otworu i system odbioru ciepła,
• materiały – jakość rur, płynu roboczego i zabezpieczeń przekłada się na cenę,
• opracowanie dokumentacji geologicznej i projektowej – niezbędne do wykonania legalnej instalacji.

Koszt odwiertu do pompy ciepła najczęściej mieści się w przedziale 150–300 zł za metr bieżący, ale nie obejmuje prac przygotowawczych ani odbioru geologicznego. Warto mieć na uwadze, że dolne źródło pracuje bezobsługowo przez dziesięciolecia, więc wyższy koszt początkowy nie oznacza strat – wręcz przeciwnie, wpływa na niezawodność całego systemu.

W polskich warunkach gruntowych pionowy odwiert to rozwiązanie najbardziej przewidywalne i niezawodne. Nawet w gruntach o niższym przewodnictwie cieplnym sondy pionowe zapewniają równomierne dostarczanie energii cieplnej przez cały rok. W przypadku ograniczonej powierzchni działki lub trudnych warunków zabudowy – wybór ten staje się wręcz koniecznością. Poziome kolektory mogą sprawdzić się jedynie wtedy, gdy działka jest wystarczająco duża, a grunt wilgotny i przewodzący ciepło. W każdym przypadku punkt wyjścia powinien stanowić precyzyjny audyt geologiczny – to on umożliwia optymalne dopasowanie głębokości i liczby odwiertów pod pompy ciepła.

Planujesz instalację gruntowej pompy ciepła? Skorzystaj z doświadczenia GeoEnergy – wykonujemy odwierty pod pompy ciepła na podstawie rzetelnej analizy warunków gruntowych. Skontaktuj się z naszym zespołem i poznaj realne możliwości swojej działki.